Insuline Resistentie
door David Impanis – kPNI coach
Ik denk niet dat ik overdrijf wanneer ik zeg dat zo goed als alle mensen die ik in mijn praktijk zie insulineresistent zijn. Of het nu gaat om iemand die kampt met een chronische aandoening of gewoon iemand die gewicht wil verliezen, beiden hebben dikwijks een vorm van insulineresistentie. Cijfers uit Nederland leren ons dat 1 op de 14 mensen diabetes hebben en dat nog eens eenzelfde aantal prediabeet (insulineresistent) zijn. Als we dit doortrekken naar België betekent dit dat naar schatting 850 000 mensen insulineresistent zijn en dit aantal is alleen maar aan het stijgen! Daarom leek het mij nuttig om deze blog te schrijven om uit te leggen wat insulineresistentie nu juist is, waarom dit voor zoveel problemen zorgt en wat je zelf kan doen.
De eenvoudigste manier om insulineresistentie uit te leggen is op basis van bovenstaande afbeelding. Insuline kan je zien als de sleutel die de deur opent van onze lichaamscellen zodat de glucose (suiker) die zich in onze bloedbaan bevindt kan worden opgenomen. Wanneer er zich geen of te weinig insuline receptoren bevinden op onze lichaamscellen betekent dit dat ze resistent zijn geworden voor insuline waardoor de sleutel niet meer in de deuropening past en de glucose niet kan opgenomen worden.
Resultaat is dat er te veel glucose in het bloed blijft zitten en de alvleesklier nog meer insuline moet aanmaken om de glucose toch in de cellen te krijgen. Dit kan leiden tot verhoogde bloedsuikerspiegels, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van verschillende gezondheidsproblemen. Het is niet voor niets dat insulineresistentie ook wel geassocieerd wordt met prediabetes.
Fig 2. Verschil tussen een normale cel met veel werkende insuline receptoren en een insulineresistente cel met minder/weinig actieve insuline receptoren. Resultaat: Meer glucose en insuline in de bloedbaan.
Meest voorkomende aandoeningen die gelinkt zijn aan insulineresistentie
- Diabetes type 2
- Hart – en vaatziekten
- PCOS
- Leververvetting (NAFLD)
- Obesitas
Probleem is dat insulineresistentie , zeker in het beginstadium, vaak onder de radar blijft omdat dit bijvoorbeeld in een standaard bloedonderzoek niet altijd gemeten wordt. Hier wordt meestal enkel gekeken naar de glucose in het bloed. Deze kan perfect normaal zijn en toch kan er sprake zijn van insulineresistentie. Daarom is het nuttig om ook insuline te meten waarmee de de HOMA-IR kan berekend worden. Dit is een berekening die de insulinegevoeligheid aangeeft door rekening te houden met de relatie tussen glucose en insuline.
Ondertussen is er een geüpdate versie, nl. de HOMA 2 – IR.
Hier wordt de berekening gedaan met de nuchtere glycemie, de nuchtere insuline en C-peptide.
Met deze berekening wordt de geschatte insuline sensitiviteit (%S), de stabiele staat van de Bèta-cel functie (%B) en de insuline resistentie (IR) berekend.
Een hoge waarde voor een beta-cel functie in een bloedonderzoek kan duiden op een verhoogde insulineproductie door de pancreas. Dit wil dus zeggen dat de pancreas veel insuline heeft moeten produceren om de glucose in de cellen te krijgen. Dit kan er dus op wijzen dat onze cellen minder gevoelig zijn voor insuline waardoor er meer insuline geproduceerd moet worden om tot eenzelfde resultaat te komen.
Fig.3 Voorbeeld uit een Fidlab bloedonderzoek
Oorzaken van insulineresistentie
De 2 voornaamste oorzaken van insulineresistentie zijn overmatig gebruik van suikers en ziekte. Door een hoge inname van suikers stijgt niet enkel de glucose in ons bloed maar ook insuline. Te hoge insulinespiegels zorgen voor schade aan de cel waardoor de hoeveelheid receptoren afneemt waardoor er telkens meer insuline moet geproduceerd worden en we in een vicieuze cirkel terechtkomen. Onze cellen worden als het ware doof door het continue ‘schreeuwen’ van insuline.
Langs de andere kant kan insulineresistentie een normale fysiologische reactie zijn bij ziekte. Zo heeft bij ziekte ons immuunsysteem alle energie nodig. Ons immuunsysteem is zo slim, en ook wat egoïstisch, door de lever en onze spiercellen insulineresistent te maken zodat deze geen/minder glucose kunnen opnemen. Hierdoor heeft het immuunsysteem meer glucose (energie) tot zijn beschikking. Bij een acute ziekte lost dit ‘probleem’ zichzelf op. Sleept een ziekte langer aan blijft de insulineresistentie actief. Het probleem met chronische insulineresistentie is dat het kan leiden tot aanhoudend verhoogde insuline- en glucoseconcentraties in het bloed, wat op zijn beurt kan leiden tot schadelijke effecten op de gezondheid.
Een teveel aan buikvet kan leiden tot insulineresistentie doordat het vetweefsel hormonen en andere stoffen afscheidt die de gevoeligheid van cellen voor insuline verminderen. In het bijzonder produceert het buikvet adipokines die ontstekingsreacties in het lichaam kunnen veroorzaken. Hierdoor wordt het immuunsysteem continu getriggerd, wat zorgt voor een gelijkaardige reactie zoals bij ziekte. (zie hierboven)
Symptomen van insulineresistentie
Enkele symptomen die kunnen wijzen op insulineresistentie:
- Vermoeidheid en weinig energie tussen maaltijden door
- Extra vetopslag
- Verzadiging tijdens de maaltijd
- Sugar Cravings (vooral na de maaltijd)
- Huidproblemen: acne, skin tags, steelwratjes,…
- Onstabiele bloedsuikerwaarden en suikerschommelingen
- Stemmingsschommelingen
- Gevoelens van depressie
Wat kan je zelf doen?
Ons lichaam is gewoon niet gemaakt of nog niet aangepast aan de hoeveelheid suikers die we vandaag consumeren. Zo hebben we 1 hormoon (insuline) om glucose uit de bloedbaan te halen en hebben we 5 (!) hormonen die de lever kunnen stimuleren om glucose in de bloedbaan te krijgen. Zo kan gesteld worden dat door de evolutie heen we eerder een tekort hebben gehad aan suikers ipv te veel.
- Minder koolhydraten/suikers eten is dus de boodschap. Door onze cellen regelmatig eens te laten leeglopen gaan ze opnieuw ‘snakken’ naar glucose en gaan we ze terug gevoelig maken voor insuline.
- Bewegen! Beweging zorgt ervoor dat glucose kan opgenomen worden door onze spieren zonder dat er insuline aan te pas komt. Resultaat: minder glucose en insuline.
Wie is David Impanis?
Deze interesse begong ongeveer 15 jaar geleden toen ik in het kader van mijn sport wou begrijpen wat er met het lichaam gebeurt onder invloed van verschillende factoren (slaap, voeding, intensiteit, …). Het is een lange zoektocht geweest met ups and downs aangezien ik zelf ook nog sukkelde met Colitis Ulcerosa (chronische darmontsteking). Ik kon me moeilijk neerleggen bij het feit dat ik voor de rest van mijn leven medicatie ging moeten nemen, met alle mogelijke bijwerkingen vandien. Daarom ben ik zelf alle mogelijke literatuur en wetenschappelijke onderzoeken beginnen uit te pluizen en heb ik mij zelf hiervan kunnen genezen. Hiermee was ineens ook het zaadje gepland dat er meer is aan gezondheid dan medicatie nemen.
Email: david@bodypoint.be
Tel: 0476 21 06 41