Van winter naar zomertijd. Kan de uurwisseling migraineklachten triggeren?
door Emy Van Rode – Kinesitherapeute
Van wintertijd naar zomertijd. Kan de uurwisseling migraineklachten triggeren?
Eind maart hebben we onze klok weer een uur verzet, van winteruur naar zomeruur. De ene persoon wordt dit meer gewaar dan de andere: Meer vermoeidheid, futloos, en mogelijks ook meer migraineaanvallen voor migraine patiënten.
Ongeveer een maand geleden publiceerde de ‘Association of Migraine Disorders’ een artikel over de uurswisseling en migraine. Ik werd “getriggerd” door deze stelling, want zelf had ik er nog niet bij stilgestaan. Tijd om de wetenschappelijke artikels te raadplegen…
Wat is migraine nu juist?
Migraine behoort volgens de classificatie van hoofdpijn tot de primaire hoofdpijngroep. Het wordt getypeerd door episodische hoofdpijnaanvallen die gemiddeld tussen de 4 en 72 uur kunnen duren. Deze hoofdpijn kan gepaard gaan met misselijkheid, braken en overgevoeligheid voor licht en geluid. Een migraine aanval wordt typisch gekenmerkt door een prodromale fase (de waarschuwingsfase) – de aurafase (in geval van migraine met aura)- de hoofdpijnfase – de herstelfase. Er bestaan twee vormen: episodische migraine en chronische migraine.
‘Trigger warning’
Men weet dat een migraine aanval door verschillende zaken getriggerd kan worden. Stress en slaap worden het vaakst genoemd als trigger voor een aanval, maar ook voeding, hormonale schommelingen, geuren, licht en geluid zijn gekende triggers.
Om te weten wat jouw triggers zijn, kan het handig zijn om een hoofdpijndagboek bij te houden.
Slaap en de uurwisseling
Bij een uurwisseling wordt de tijd een uur verder of teruggedraaid volgens de wettelijke voorschriften, en wordt onze ‘sociale tijd’ aangepast omwille van economische redenen (energiebesparing). Onze natuurlijke tijd blijft echter onveranderd. Het tijdstip van zonsopgang en zonsondergang blijft hetzelfde. Wat dus met de biologische en medische aspecten van deze plotse verandering? Het heeft in ieder geval een invloed op ons biologisch slaappatroon en slaap-waakritme. Hou hier ook rekening met hormonale veranderingen (cortisol-melatonine), verstoorde slaap, mogelijke stress (kinderen ‘resetten’, zien dat je zeker op tijd bent), veranderingen in blootstelling aan daglicht,… Dit zijn allemaal zaken die een migraine aanval kunnen triggeren (al is dit natuurlijk niet voor elke migrainepatiënt zo).
Een recente studie gaf aan dat er duidelijk meer migraine aanvallen plaatsvinden één week na de verandering van winteruur naar zomeruur. Daarentegen is er juist een omgekeerde tendens wanneer we opnieuw naar het winteruur veranderen. Een week na deze uurswisselingen vinden er minder migraine aanvallen plaats.
Reizen naar een andere tijdszone of werken in een ploegensysteem kan eveneens dezelfde gevolgen hebben voor patiënten met migraine.
Het is echter niet de uurwissel die als directe trigger fungeert, maar eerder de processen die hiermee gepaard gaan: Een vertraging in synchronisatie van de biologische klok, het chronotype (slaaptype) van een individu (is iemand een ochtend- of een avondmens?), een verstoord slaap-waakritme,…
Het verzetten van de klok kan je moeilijk ontlopen. Maar wat kan doen om je voor te bereiden?
- Probeer in de aanloop naar een uurwisseling gradueel je dagschema aan te passen aan het “nieuwe uur”.
- Benut zo veel mogelijk het daglicht om je slaapdruk op te bouwen. Dit wilt zeggen, naar buiten gaan wanneer het nog licht is, of gebruik maken van blauw licht.
- Beperk zoveel mogelijk schermtijd voor het slapengaan en bouw je dag af richting de slaaptijd
- Het kan nodig zijn een preventieve medicamenteuze behandeling op te starten in de aanloop naar een uurwissel, als dit een duidelijke trigger is (uiteraard in overleg met de arts).
Wie is Emy Van Rode?
Emy Van Rode studeerde in 2014 af als kinesitherapeute aan de Vrije Universiteit Brussel. Ze volgde nog een bijkomende postgraduaatopleiding Manuele therapie aan de Universiteit Gent. Sinds enkele jaren ben is Emy geboeid geraakt door de complexiteit van aandoeningen gerelateerd aan het hoofd en de hals. In deze specialisatie verdiepte ze zich de afgelopen jaren meer en meer. Sinds 2021 is Emy een van de kinesisten in Londerzeel bij Bodypoint.
In 2025 was ze mede-oprichter van de Vereniging Voor Orofaciale Kinesitherapeuten.